Lachen met Wilders

Polarisatie is vervelend, maar wat dacht je van gemoedelijkheid

Twee maanden voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 was Donald Trump — toen al een autocraat in wording, voor wie een beetje scherp was — te gast bij Jimmy Fallon. Fallon is een brave, ongevaarlijke comedian. Een kritische vraag werd niet gesteld. Wel had Fallon een verzoek: of hij het kapsel van Trump in de war mocht brengen. Trump liet het glimlachend toe. Ineens leek hij een vriendelijke man.

In de weken daarna kreeg Fallon bakken met kritiek over zich heen. Trump vormde een gevaar voor de democratie, en met deze act had Fallon hem in feite onschuldig verklaard, zo klonk het oordeel. Ruim een halfjaar later moest er nog een interview in The New York Times aan te pas komen om de imagoschade van Fallon enigszins te herstellen.

In Nederland doen we niet zo moeilijk. Hier is het nog altijd volstrekt normaal om politici met fluwelen handschoentjes aan te pakken, hoe radicaal ze ook zijn.

Een week voor de laatste Tweede Kamerverkiezingen zat Wilders bij Vandaag Inside. Meer dan een miljoen Nederlanders zagen een leuke, gezellige vent die zijn handen voor zijn ogen sloeg wanneer René van der Gijp een schuine mop vertelde.

Niet voor niets vroeg Johan Derksen zich op de avond van de verkiezingsuitslag, toen het enorme succes van Wilders bekend was, hardop af: ‘Zouden wij nu erelid worden van de PVV?’

Ze gierden het uit.

Wie dacht dat de campagne dit jaar minder oppervlakkig zou worden, kon die hoop eergisteren al opgeven. Wilders was te gast bij Radio 538. De man die de oorlogsmisdaden van Israël in Gaza toejuicht, die de jacht op asielzoekers aan de Duitse grens een fantastisch initiatief noemde, die het lokale bestuur ondermijnt door op anti-azc-protesten inwoners op te roepen tot verzet tegen hun eigen burgemeester, werd geïnterviewd over onder meer zijn katten.

Van één kat, Noortje, had Wilders afscheid genomen. Die werd namelijk voortdurend achternagezeten door zijn andere katten.

‘Dus die hebben we op een gegeven moment weer terug-’

‘Die heeft u uitgezet,’ zei de presentator.

Iedereen bulderde van het lachen.

Een populaire verklaring voor het verval van de democratie is polarisatie. Nu is het inderdaad vervelend als mensen slecht naar elkaar luisteren. Als ze weinig moeite doen om zich in de ander te verplaatsen.

Maar volgens mij wordt onderschat hoe schadelijk de tegenpool van polarisatie, gemoedelijkheid, kan zijn.

Het gesprek met Wilders bij 538 is misschien een uiterste, maar je ziet het voortdurend. Die Hollandse neiging om de politiek plat te slaan tot een gezelschapsspel. Als VVD’ers bij WNL te gast zijn, lijk je naar een verjaardag te kijken. De nieuwe JA21-ster Ingrid Coenradie wordt iedere keer bij SBS6 onthaald alsof ze olympisch goud heeft gewonnen.

En als er dan wél een keer strijd ontstaat, volkomen legitiem, omdat VVD-leider Yesilgöz een verdachtmaking naar het hoofd van Douwe Bob heeft geslingerd bijvoorbeeld, wordt dat al snel te spannend bevonden. Klaas Dijkhoff van actiegroep Voor Ons Nederland maakte zich zorgen over ‘de ophefmachine’. Zijn collega Mark Thiessen schreef vol weemoed over de ‘polarisatie-carrousel’. Alsof iedereen die boos was op Yesilgöz, eigenlijk hetzelfde deed als Yesilgöz.

Dat is de leugen waar al die gemoedelijkheid op gestoeld is: iedereen is schuldig, niemand is schuldig, laten we doen alsof er niets aan de hand is.

Nee, dan liever polarisatie.

---

---